tıpta subkortikal ne demek?

Subkortikal, beyin korteksinin altında yer alan yapıları ifade eden bir terimdir. Beyin korteksi, beynin dış yüzeyini oluşturan ve bilinçli düşüncelerin, duyuların ve hareketlerin kontrolünden sorumlu olan bölümdür. Altında yer alan subkortikal yapılar ise korteksin altında kalan beyin bölgeleridir.

Subkortikal yapılar, birçok önemli fonksiyon için hayati öneme sahiptir. Örnek olarak, duygusal durum, hareket kontrolü, uyku-uyanıklık döngüsü, bellek ve motivasyon gibi birçok işlevin düzenlenmesinde rol oynarlar.

Bazal gangliyonlar, limbik sistem, talamus ve hipotalamus, subkortikal beyaz cevher, beyin sapı ve serebellum gibi yapılar subkortikal yapılar arasında yer alır. Her biri farklı fonksiyonları yerine getirir.

Bazal gangliyonlar, özellikle hareket ve motor aktivitelerin koordinasyonunda rol oynar. Limbik sistem, duygusal deneyimleri, motivasyonu ve hafızayı düzenler. Talamus, çevreden gelen duyusal bilgileri beyin korteksine ileterek algılamayı sağlar. Hipotalamus, vücut ısısı, açlık, susuzluk gibi temel hayati fonksiyonların düzenlenmesinden sorumludur. Subkortikal beyaz cevher, beyin korteksi ile subkortikal yapılar arasında iletişimi sağlar. Beyin sapı, temel yaşamsal fonksiyonların düzenlenmesinde yer alır. Serebellum ise koordinasyon ve denge ile ilişkilidir.

Subkortikal yapılar, beyin fonksiyonlarının anlaşılması ve tedavi edilmesi açısından büyük önem taşır. Hastalık veya yaralanmalar sonucu subkortikal bölgelerdeki anormallikler, çeşitli nörolojik ve psikiyatrik bozukluklara neden olabilir. Bunlar arasında Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, depresyon, anksiyete bozuklukları ve şizofreni gibi durumlar yer almaktadır.